Hủy thần kinh thận: Hi vọng mới cho người bị tăng huyết áp
David Graham(19.1.2012 Toronto star CANADA)
Người dịch: BSNT Hồ Anh Tuấn
Khi thuốc uống không có tác dụng, phẫu thuật thực nghiệm đã điều trị cho người đàn ông Canada
Luis Martin, một nhân viên văn phòng 57 tuổi ở Bombay, xuất viện ngày thứ tư, một ngày sau cuộc phẫu thuật 35 phút có tác dụng làm giảm ngay huyết áp từ mức nguy hiểm 210/125 xuống mức khỏe mạnh 130/70
“Tôi thật sự choáng ngợp”, Martin nói trước lúc rời Trung tâm Tim mạch Peter cùng vợ, chị Fatima. Anh vẫn còn hơi mệt nhưng đủ khỏe để về nhà.
“ Tôi đã chung sống với tăng huyết áp từ nhiều năm nay”, anh nói. Chế độ ăn, tập thể dục, thậm chí cả đánh răng với thuốc cũng không thể điều trị được bệnh.
Anh đã được chẩn đoán tăng huyết áp từ 10 năm nay và dùng thuốc hạ huyết áp liên tục. Anh đọc một mạch các thuốc “Tiazac, Diovan, Hydrochlorthiazide, Spironolactone, Loniten và Monocor”. Hằng ngày, anh đều đặn dùng cả 6 loại thuốc mà không hay rất ít biến chuyển.
Trong ký ức của mình, Martin luôn cảm thấy mệt mỏi.”Tôi cứ có cảm giác muốn ngã gục bất cứ lúc nào, cảm giác như bom hẹn giờ”. Thật sự, Martin đã 3 lần được chuyển gấp vào viện. “Tôi đã được điều trị và cho về nhà”, anh nói.
Có khoảng 250.000 người Canada bị tăng huyết áp không đáp ứng với điều trị thuốc thông thường. Những người này có nguy cơ rất cao bị đau tim và đột quỵ.
Nhưng tuần này, các bác sĩ tại Trung tâm tim mạch Peter Munk ở Bệnh viện đa khoa Toronto đã tiến hành phẫu thuật với hy vọng làm giảm huyết áp tâm thu của bệnh nhân trong vòng 6 tháng. Thủ thuật này được gọi là hủy thần kinh thận.
Martin là bệnh nhân người Canada đầu tiên trải qua thủ thuật này. Mặc dù đây là một thủ thuật khá đơn giản nhưng đã được tiến hành bởi một đội ngũ nhiều chuyên gia bao gồm bác sĩ tim mạch TS Douglas Ing, bác sĩ chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh TS Dheeraj Rajan và bác sĩ phẫu thuật mạch máu TS George Oreopoulos. Đội ngũ này vừa trở về từ Đức sau đợt tập huấn.
Hủy thần kinh của thận tức là bất hoạt thần kinh bên ngoài động mạch cấp máu cho thận. Từ hơn 50 năm nay, người ta đã biết thận đóng vai trò chính quyết định huyết áp và khi các dây thần kinh trên động mạch thận tăng hoạt, người bệnh có khả năng cao bị tăng huyết áp.
Giám đốc Y khoa tại Trung tâm tim mạch Peter Munk, TS. Barry Rubin, nói thủ thuật này, lần đầu tiên được tiến hành tại Melbourne, Australia, có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau tim và đột quỵ cho những bệnh không khống chế tốt huyết áp. Nhưng ông lưu ý, thủ thuật này vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm. Tuy nhiên, nếu mọi việc tiến triển tốt, hủy thần kinh của thận rất có thể sẽ được tiến hành cho các bệnh nhân ngoại trú.
Vì rất nhiều nguyên nhân, Martin là “ứng cử viên” lý tưởng.
Martin có trị số huyết áp tâm thu trên 160mmHg, dùng 3 loại thuốc huyết áp hoặc hơn mà không có hiệu quả.
Martin không được truyền máu bởi vì anh là nhân chứng của Jehovah, vị bác sĩ điều trị đã biết rõ là điều này không cần thiết.
Để bắt đầu thủ thuật, người ta chọc ở vùng bẹn 2mm. Sau đó, luồn một dây dẫn qua một ống thông vào động mạch chủ bụng, đến động mạch thận. Sau một quá trình gọi là “triệt tiêu” hay đốt có kiểm soát một số thần kinh “hoạt động quá mức” đi bên ngoài mạch máu bằng cách làm nóng và bất hoạt nhờ năng lượng sóng cao tần.
Các dây thần kinh hoạt động quá mức dẫn đến thận chỉ là một yếu tố đóng góp vào tăng huyết áp, Rubin giải thích. Ông cho rằng phương pháp này sẽ tiết kiệm cho hệ thống chăm sóc sức khỏe hàng triệu đô la nhờ hạn chế đến mức thấp nhất nhu cầu phải uống thuốc hạ huyết áp suốt đời, tránh phải điều trị cho những cơn đau tim và đột quỵ không xảy ra.
Trung tâm Tim mạch Peter Munk là trung tâm đầu tiên được Bộ Y tế Canada chấp thuận cho phép thực hiện thủ thuật hủy thần kinh đến thận.
Trang web của Bộ Y Tế Canada giải thích, sự chấp thuận này chỉ dành cho “những bệnh nhân trong tình trạng nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, trên cơ sở cảm thông hoặc cần giải quyết cấp cứu khi các phương pháp điều trị truyền thống đã thất bại, không phù hợp hay không có sắn.”
Rubin nói “Nói về lợi ích có thể có là rất quan trọng, nhưng nói về nguy cơ có thể gặp cũng quan trọng không kém” khi bàn về tác động lâu dài của thủ thuật (vẫn chưa được xác định).
Rubin muốn biết liệu có sự thay đổi sinh hóa nào của thận xảy ra do thủ thuật hay không. Trong khi các thử nghiệm được tiến hành ở nhiều nước trên thế giới, thủ thuật hiện đã được chấp thuật chỉ ở Liên hợp Châu Âu và Úc.
Rubin nói các bác sĩ sẽ điều trị nhiều bệnh nhân hơn sau vài tháng tới để hiểu hơn về tính an toàn và hiệu quả của thủ thuật.
